Operacja Opera. Pierwszy Polsko-Norweski Kabaret to międzynarodowy projekt artystyczny, realizowany przez Norweską Narodową Operę i Balet w Oslo oraz Teatr KTO w Krakowie w ramach Funduszu Wymiany Kulturalnej i przy wsparciu Mechanizmów Finansowych Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskich Mechanizmów Finansowych.
Tło społeczne
W latach 90tych ubiegłego wieku wyobraźnia Norwegów była pełna stereotypów na temat "gastarbeiterów ze wschodu". Polacy postrzegani byli z jednej strony jako pokrzywdzone ofiary historii (i tym samym powód do wyrzutów sumienia dla bogatych krajów europejskich), a z drugiej strony jako zbieracze truskawek i tania siła robocza, która w okresach kryzysu może jednak stanowić zagrożenie na rynku pracy. Z kolei dla większości polskich emigrantów Norwegowie to z jednej strony przedmiot podziwu, a z drugiej źródło obaw, bowiem według funkcjonujących w tym środowisku stereotypów "jest to plemię egalitarne, nieprzyzwoicie bogate, zepsute i wyhamowane emocjonalnie, które rekompensuje sobie swe neurotyczne cechy sukcesami w sportach zimowych".
Artyści przeciwko stereotypom
Istnienie wzajemnych stereotypów zostało potwierdzone podczas projektu zrealizowanego w ostatniej fazie budowy nowego budynku Opery w Oslo, wiosną 2007 roku. Celem jego autorki, polsko-norweskiej pisarki i profesora Uniwersytetu w Oslo, Niny Witoszek FitzPatrick (która uczestniczy także w naszym projekcie), było zebranie materiałów na temat stosunków panujących w międzykulturowym zespole uczestniczącym w budowie tego wyjątkowego obiektu. Przeprowadziła ona szereg wywiadów z polskimi i norweskimi budowniczymi, inżynierami i architektami. Podczas gdy norwescy informatorzy, włącznie z przedstawicielami rządu, podkreślali istotną rolę polskich pracowników w tym prestiżowym przedsięwzięciu budowlanym, deformacje wzajemnej percepcji istniejące pośród przedstawicieli dwóch odmiennych kultur stały się źródłem inspiracji do napisania przez Ninę Witoszek FitzPatrick noweli opublikowanej w 2008 roku pod tytułem Opera za 130 koron. Publikacja ta stanowi bazę literacką dla projektu Operacja Opera z udziałem artystów norweskich i polskich.
Romans kultur
Naszym ważnym celem jest zainicjowanie "romansu kultur" – procesu, w trakcie którego obie nacje zaznajomią się lepiej ze sobą i staną się mniej podatne na tworzenie stereotypów i pomówień. Naszą ambicją nie jest tylko "obalenie stereotypów", lecz także zbudowanie płaszczyzny dla zabawnych "lekcji historii", które będą nośnikiem dla wzajemnego przedstawienia tradycji kulturowych obu krajów. Ten, mówiąc po norwesku, dugnad, czyli "wspólne działanie będące gestem dobrej woli" polskich i norweskich aktorów i artystów, obali z pewnością niektóre wyobrażenia powstałe na skutek nieporozumień i sprawi, że publiczność w obu krajach będzie się śmiać sama z siebie.
Przedstawienie
Akcja przedstawienia Operacja Opera rozgrywa się na budowie nowej Opery w Oslo. Miejscem akcji jest stołówka, gdzie spotykają się norwescy i wschodnio-europejscy pracownicy, gdzie opowiadają sobie różne historie, kłócą się, zderzają i ulegają rozmaitym emocjom. Na wieść, że przed zakończeniem budowy ma ją odwiedzić norweski Następca Tronu, budowlańcy muszą zorganizować "wydarzenie artystyczne", które będzie wyrazem międzynarodowej współpracy, przyjaźni i dialogu. Jak się okazuje, jest to jednak ciężki orzech do zgryzienia …
Warsztaty
Polsko-norweskie warsztaty teatralne (prowadzone z udziałem artystów biorących udział w projekcie), będą zorganizowane zarówno w Krakowie jak i w Oslo i staną się okazją do nawiązania dialogu i współpracy artystów zainteresowanych tworzeniem podobnych przedstawień w przyszłości.
Realizacja projektu winna zapewnić obustronny transfer wiedzy z zakresu sztuki kabaretowej i teatralnej oraz stać się płaszczyzną do nowatorskich rozważań scenicznych.
Projekt zwieńczony zostanie produkcją filmu podsumowującego, wydanego na płycie DVD, który ukazywać będzie proces tworzenia kabaretu, działania inscenizacyjne, wywiady z twórcami oraz zapis premier w Polsce i Norwegii.
Kalendarium:
5-10 lipca 2011 - KRAKÓW: warsztaty teatralne "Kabaretowe podróże wyobraźni"
19-23 września 2011 - OSLO: warsztaty
16 października 2011, godz. 16.00 - KRAKÓW: polska premiera spektaklu, Sala Kameralna Opery Krakowskiej
17 października 2011, godz. 16.00 - KRAKÓW: spektakl, Sala Kameralna Opery Krakowskiej
17 października 2011, godz. 19.00 - KRAKÓW: premiera prasowa spektaklu, Sala Kameralna Opery Krakowskiej
21 października 2011, godz. 19.30 - OSLO: norweska premiera spektaklu, Opera w Oslo
22 października 2011, godz. 17.00 - OSLO: spektakl, Opera w Oslo
22 października 2011, godz. 19.30 - OSLO: spektakl, Opera w Oslo
24 października 2011, godz. 19.30 - OSLO: spektakl, Opera w Oslo
25 października 2011, godz. 19.30 - OSLO: spektakl, Opera w Oslo